Plastiki çüýşelerden “ýaşyl” täzelenmek
PET (PolyEthilen Terephthalate) iň köp ulanylýan plastmassalardan biridir. Gowy süýümliligi, ýokary aç-açanlygy we howpsuzlygy gowy. Köplenç içgi çüýşelerini ýa-da beýleki iýmit gaplaýyş materiallaryny ýasamak üçin ulanylýar. . Countryurdumda gaýtadan işlenen içgi çüýşelerinden öndürilen rPET (gaýtadan işlenen PET, gaýtadan işlenen PET plastmassa) awtoulaglarda, gündelik himiki serişdelerde we beýleki pudaklarda gaýtadan ulanylyp bilner, ýöne häzirki wagtda azyk gaplamalarynda ulanylmagyna rugsat berilmeýär. 2019-njy ýylda meniň ýurdumda sarp edilýän içgi PET çüýşeleriniň agramy 4,42 million tonna ýetdi. Şeýle-de bolsa, PET daşky gurşawa we ykdysadyýete uly ýük getirýän tebigy şertlerde doly çüýremek üçin azyndan ýüzlerçe ýyl gerek.
Ykdysady nukdaýnazardan seredeniňde, bir gezek ulanylandan soň plastik gaplamalary taşlamak, ulanyş bahasynyň 95% -ini ýitirer; daşky gurşaw nukdaýnazaryndan ekinleriň hasyllylygynyň azalmagyna, ummanyň hapalanmagyna we başga-da köp problemalara sebäp bolar. Ulanylan PET plastik çüýşeler, esasanam içgi çüýşeleri gaýtadan işlemek üçin gaýtadan ulanylsa, daşky gurşawy goramak, ykdysadyýet, jemgyýet we beýleki ugurlar üçin möhüm ähmiýete eýe bolar.
Maglumatlar meniň ýurdumda PET içgi çüýşeleriniň gaýtadan işleniş derejesiniň 94% -e ýetýändigini görkezýär, şolardan rPET-iň 80% -den gowragy gaýtadan işlenen süýüm senagatyna girýär we sumka, egin-eşik we parazol ýaly gündelik zerur zatlary öndürmek üçin ulanylýar. Aslynda, PET içgi çüýşelerini iýmit derejesindäki rPET-e öwürmek diňe bir gyz PET-iň ulanylmagyny azaldyp, nebit ýaly täzelenip bolmaýan çeşmeleriň sarp edilmegini azaldyp bilmez, eýsem ylmy we berk gaýtadan işlemek usullary arkaly rPET siklleriniň sanyny artdyryp biler, howpsuzlygyny üpjün etmek Beýleki ýurtlarda eýýäm subut edildi.
Gaýtadan işlemek ulgamyna girmekden başga-da, ýurdumdaky galyndy PET içgi çüýşeleri esasan azyk galyndylaryny arassalaýjy desgalara, poligonlara, galyndylary ýakýan elektrik stansiýalaryna, plýaacheslara we beýleki ýerlere akýar. Şeýle-de bolsa, poligonyň dökülmegi we ýakylmagy howanyň, topragyň we ýerasty suwlaryň hapalanmagyna sebäp bolup biler. Galyndylar azalsa ýa-da has köp galyndy gaýtadan işlense, daşky gurşawyň agyrlygy we çykdajylary azaldylyp bilner.
Täzelenen PET uglerod dioksidiniň zyňyndylaryny 59%, nebitden öndürilen PET bilen deňeşdirilende energiýa sarp edilişini 76% azaldyp biler.
2020-nji ýylda meniň ýurdum daşky gurşawy goramak we zyňyndylary azaltmak meselesinde has ýokary wada berdi: 2030-njy ýyla çenli uglerodyň iň ýokary derejesine ýetmek we 2060-njy ýyla çenli uglerodyň bitarap bolmagy maksadyna ýetmek. Häzirki wagtda biziň ýurdumyz ýaşyllygy ösdürmek üçin birnäçe degişli syýasatlary we çäreleri girizdi. ykdysady we jemgyýetçilik ösüşi özgertmek. Galyndy plastmassalary gaýtadan işlemegiň täsirli ýollaryndan biri hökmünde, rPET galyndylary dolandyryş ulgamynyň gözleginde we kämilleşdirilmeginde rol oýnap biler we “goşa uglerod” maksadyna ýetmekde möhüm ähmiýete eýe.
Iýmit gaplamak üçin rPET-iň howpsuzlygy möhümdir
Häzirki wagtda rPET-iň ekologiýa taýdan arassa aýratynlyklary sebäpli dünýäniň köp ýurtlary we sebitleri azyk gaplamalarynda ulanylmagyna rugsat berdiler, Afrika hem önümçiliginiň gerimini çaltlaşdyrýar. Şeýle-de bolsa, meniň ýurdumda häzirki wagtda azyk gaplamalarynda rPET plastmassa ulanylyp bilinmez.
Foodurdumyzda azyk derejeli rPET zawodlarynda kemçilik ýok. Aslynda, biziň ýurdumyz dünýädäki iň uly plastmassa gaýtadan işleýän we gaýtadan işleýän ýerdir. 2021-nji ýylda meniň ýurdumdaky PET içgi çüýşesini gaýtadan işlemegiň mukdary 4 million tonna golaý bolar. rPET plastmassa ýokary derejeli kosmetika, şahsy ideg önümleriniň gaplanyşynda, awtoulaglarda we beýleki ugurlarda giňden ulanylýar we azyk derejeli rPET daşary ýurtlara eksport edilýär.
“Hasabat”, sarp edijileriň 73.39% -iniň gündelik durmuşynda taşlanan içgi çüýşelerini gaýtadan işlemek ýa-da gaýtadan ulanmak üçin başlangyç edýändiklerini, sarp edijileriň 62,84% -iniň azyk önümlerinde PET gaýtadan işlemek üçin oňyn niýetlerini görkezýändigini görkezýär. Sarp edijileriň 90% -den gowragy azyk gaplaýyş materiallarynda ulanylýan rPET-iň howpsuzlygy barada alada bildirdiler. Hytaýly sarp edijileriň azyk gaplamalarynda rPET-i ulanmagyna oňyn garaýandyklaryny we howpsuzlygy üpjün etmegiň zerur şertdigini görmek bolýar.
Azyk meýdanynda rPET-iň hakyky ulanylyşy, bir tarapdan howpsuzlygy bahalandyrmaga we bir tarapdan hadysadan öňki we soňky gözegçilige esaslanmalydyr. Beýleki tarapdan, tutuş jemgyýetiň rPET-iň ýokary bahaly ulanylyşyny bilelikde ösdürmek we tegelek ykdysadyýetiň ösüşini mundan beýläk-de ösdürmek üçin bilelikde işlemegine garaşylýar.
Iş wagty: Iýul-25-2024