Giňden ulanylýan material bolan plastmassa bilen ýüzbe-ýüz bolanymyzda, köplenç “täzelenip bolýan”, “gaýtadan ulanylýan” we “zaýalanýan” üç düşünjäni eşidýäris. Bularyň hemmesi daşky gurşawy goramak bilen baglanyşykly bolsa-da, olaryň aýratyn manylary we ähmiýeti başga. Soň bolsa, bu üç düşünjäniň arasyndaky tapawutlara serederis.
1. Täzelenip bolýan
“Täzelenip bolýan” belli bir çeşmäniň adamlar tarapyndan tükeniksiz yzygiderli ulanylyp bilinjekdigini aňladýar. Plastmassalar üçin, biomassany ýa-da käbir galyndylary çig mal hökmünde ulanmak ýaly çeşmeden plastmassa öndürmek üçin täzelenip bilýän serişdeleri ulanmak. Gaýtadan dikeldilýän çig mallary ulanmak bilen, çäkli nebit baýlyklaryna garaşlylygymyzy azaldyp, energiýa sarp edilişini we daşky gurşawyň hapalanmagyny azaldyp bileris. Plastmassa pudagynda käbir kompaniýalar we gözlegçiler biomassadan ýa-da beýleki dikeldilýän çeşmelerden plastmassa öndürmek üçin täze tehnologiýalary ösdürmek üçin köp işleýärler. Bu tagallalar durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin möhümdir.
2. Gaýtadan ulanylýan
“Gaýtadan ulanylýan”, käbir galyndylaryň daşky gurşawyň täze hapalanmagyna sebäp bolmazdan gaýtadan işlenenden soň gaýtadan ulanylyp bilinjekdigini aňladýar. Plastmassa üçin gaýtadan işlemek, taşlanandan soň ýygnamak, klassifikasiýa, gaýtadan işlemek we ş.m. arkaly gaýtadan işlenen plastmassa materiallaryna öwrülip biljekdigini we täze plastmassa önümlerini ýa-da beýleki önümleri öndürmek üçin gaýtadan ulanylyp bilinjekdigini aňladýar. Bu amal galyndylaryň öndürilmegini we daşky gurşawa edilýän basyşy azaltmaga kömek edýär. Gaýtadan işlemäge ýetmek üçin doly gaýtadan işlemek ulgamyny we infrastrukturany döretmeli, adamlary gaýtadan işlemek çärelerine işjeň gatnaşmaga höweslendirmeli we gözegçiligi we dolandyryşy güýçlendirmeli.
3
“Zaýalanýan”, käbir maddalaryň tebigy şertlerde mikroorganizmler tarapyndan zyýansyz maddalara dargap biljekdigini aňladýar. Plastmassalar üçin zaýalanmak, taşlanandan soň belli bir wagtyň içinde zyýansyz maddalara çüýräp biljekdigini we daşky gurşawa uzak wagtlap hapalanmazlygyny aňladýar. Bu proses köp wagt alýar, adatça aýlar ýa-da ýyllar. Zaýalanýan plastmassalary öňe sürmek bilen, zibil taşlamaga edilýän basyşy azaltmak bilen daşky gurşawyň hapalanmagyny we ekologiki zyýany azaldyp bileris. Zaýalanmagy düýbünden zyýansyzdygyny aňlatmaýar. Çüýremek prosesinde käbir zyýanly maddalar henizem daşky gurşawa goýberilip bilner. Şonuň üçin zaýalanýan plastmassalaryň hilini we howpsuzlygyny üpjün etmeli we zibil taşlanylandan soň ulanylyşyna we ýok edilmegine gözegçilik etmek üçin degişli çäreleri görmeli.
Jemläp aýtsak, “täzelenip bolýan”, “gaýtadan işlenip bilinýän” we “zaýalanýan” üç düşünje plastmassany gaýtadan işlemekde we daşky gurşawy goramakda möhüm ähmiýete eýe. Olar baglanyşykly, ýöne hersiniň öz ünsi bar. “Täzelenip bolýan” çeşmäniň durnuklylygyna ünsi jemleýär, “gaýtadan ulanylýan” gaýtadan ulanmak prosesine ünsi çekýär we “zaýalanýan” zibil taşlanandan soň daşky gurşawa ýetirýän täsirine ünsi jemleýär. Bu üç düşünjäniň tapawudyna we ulanylyşyna çuňňur düşünmek bilen, degişli bejeriş usulyny has gowy saýlap bileris we plastmassany ekologiýa taýdan arassa dolandyrmagy gazanyp bileris.
Iş wagty: Iýun-27-2024